Tổng thống Zelensky đề nghị đàm phán với Nga
Ngày 20/9/2024, trong một cuộc họp báo tại Kiev, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tuyên bố:
“Chúng tôi sẵn sàng gặp Nga tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai, bởi vì tất cả các đồng minh của chúng tôi, kể cả những người thân cận nhất, luôn luôn đứng về phía chúng tôi trong cuộc chiến với Nga đều nói rằng Nga nên có mặt tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai.
Nga là một bên đang chiến đấu chống lại Ukraine, do đó, không thể kết thúc chiến tranh nếu Nga không tham gia”.
Đồng thời, gần đây, ông Zelensky đã nói về sự cần thiết phải tổ chức một hội nghị hòa bình khác với sự tham gia của Nga sau hộ nghị Bürgenstock. Đây là sự thay đổi trong cách tiếp cận của Ukraine sau khi Kiev loại trừ Moscow khỏi hội nghị thượng đỉnh đầu tiên.
Ông nói: “Phần lớn thế giới hôm nay cho rằng Nga phải có đại diện tại hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai, nếu không sẽ không đạt được kết quả có ý nghĩa. Cả thế giới muốn Nga có mặt tại bàn đàm phán, chúng tôi không thể chống lại điều đó”.
Nhà lãnh đạo Ukraine lần đầu tiên đề cập rằng, các cuộc đàm phán hòa bình giữa Moscow và Kiev có thể bắt đầu ngay cả khi Ukraine không quay trở lại đường biên giới năm 1991.
Điều này có nghĩa là Ukraine có thể đàm phán với Nga về biên giới vào năm 2022. Trước đây, Kiev tuyên bố, việc bắt đầu đàm phán hòa bình là “không thể” cho đến khi lực lượng Nga rời khỏi lãnh thổ Ukraine trong phạm vi biên giới năm 1991.
Đây là sự thay đổi quan trọng trong lập trưởng của Tổng thống Zelensky nhằm chấm dứt cuộc chiến với Nga.
Ở một diễn biến khác, ngày 16/10/2024, phát biểu trước Quốc hội Đức, Thủ tướng Olaf Scholz tuyên bố sẵn sàng đàm phán trực tiếp với Tổng thống Nga Vladimir Putin để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.
Ông Sholz đã đưa ra tuyên bố này trước thềm hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU) được triệu tập ngày 17/10. Đầu tháng 10 vừa qua, Sholz cũng cho biết ông muốn gọi điện để nói chuyện với ông Putin.
Đáng lưu ý, Đức là thành viên NATO ủng hộ Ukraine mạnh mẽ nhất trong cuộc chiến chống Nga.
Nguyên nhân thúc đẩy Kiev chấp nhận đàm phán với Moscow
Thứ nhất, về quân sự, kể từ khi mở “chiến dịch quân sự đặc biệt” vào Ukraine ngày 24/2/2022 đến nay, đặc biệt trong những tháng gần đây, Nga đã giành được các bước tiến lớn quan trọng tại mặt trận phía Đông và đang mở rộng tấn công trên các mặt trận khác.
Các lực lượng vũ trang Nga đang làm chủ trên chiến trường và giành được quyền kiểm soát đối với nhiều vùng lãnh thổ gồm Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhzhia. Nhân cơ hội Mỹ hiện đang bận tâm với bầu cử Tổng thống và cuộc chiến leo thang ở Trung Đông, Nga đang tăng cường tấn công và giành được nhiều thắng lợi ở mặt trận Donbass.
Trong khi đó, quân đội Ukraine gặp nhiều khó khăn trên chiến trường do thiếu vũ khí đạn dược, thậm chí cả quân số, nhiều tuyến phòng thủ bị phá vỡ, quân Ukraine phải rút lui khỏi nhiều chiến tuyến.
Ngày 14/7/2024, đại biểu Quốc hội (Verkhovna Rada) của Ukraine, Maryana Bezuglaya cho biết, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine Oleksandr Syrskyi và nhóm của ông có ý ngừng bắn với Nga, họ “không tin vào khả năng giành được chiến thắng trong cuộc chiến với Nga”. Có thể nói, tình hình chiến trường ở Ukraine là không thể đảo ngược.
Báo The New York Times viết: “Chiến thắng trong cuộc xung đột ở Ukraine đang nằm trong tay Nga, nó hoàn toàn có thể đạt được bất kể năm tới ai sẽ vào Nhà Trắng sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.”
Thứ hai, sự ủng hộ của Mỹ và phương Tây dành cho Ukraine ngày càng giảm sút. Nước Pháp đang bị phân tâm bởi khủng hoảng chính trị và tài chính, quyền lực của Tổng thống Emmanuel Macron trong nước và ảnh hưởng của ông ở châu Âu đang suy giảm. Nội bộ Đức cũng đang gặp nhiều khó khăn bởi những bất đồng trong liên minh ba bên đang suy yếu và có thể kéo dài đến cuộc tổng tuyển cử dự kiến diễn ra vào tháng 9/2025.
Vương quốc Anh đang phải vật lộn với những khó khăn về ngân sách khi chính phủ mới của Đảng Lao động tập trung vào cải cách các dịch vụ y tế và công cộng. Trong khi đó, các đảng thân Nga đang giành được thắng lợi trong một số cuộc bầu cử ở châu Âu, gần đây nhất là ở Áo. Đức và Anh nói rằng họ đã cạn kiệt vũ khí và không thể cung cấp thêm tiền cho Ukraine nữa.
Tại Mỹ, Tổng thống Joe Biden, đang tìm cách tránh bất kỳ động thái chính sách nào có thể gây nguy hiểm cho cơ hội thắng cử của ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris. Điều này không chỉ hạn chế khả năng kiềm chế Israel trong cuộc chiến với Hamas, Hezbollah và Iran mà còn hạn chế việc ông sẵn sàng cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga bằng tên lửa do Mỹ cung cấp hoặc vũ khí châu Âu có sử dụng các linh kiện của Mỹ.
Anh và Pháp là hai nước cung cấp cho Ukraine tên lửa không đối đất Storm Shadow và Skull nhưng không cho phép sử dụng các loại vũ khí này tấn công vào sâu trong lãnh thổ Nga.
